· Yang di-Pertuan Negeri berfungsi:
- Berkuasa di negeri beliau berdasarkan perlembagaan negeri dan berkhidmat selama 4 tahun.
- Yang di-Pertuan Negeri dikenali sebagai Gabenor di Sarawak.
- Melantik ahli exco negeri.
- Memperkenan rang undang-undang.
- Mengampun pesalah atas nasihat Jemaah Pengampunan Negeri.
- Memanggil Dewan Undangan Negeri bersidang dalam tempoh sebulan setiap kali dan membubarkan Dewan Undangan Negeri atas Nasihat Ketua Menteri.
· Raja atau Yang di-Pertuan Negeri
(Budi bicara)
- · Melantik Menteri Besar(bangsa Melayu dan beragama Islam)
- · Melantik ahli Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri (exco) atas nasihat Menteri Besar.
- · Melantik imam,penghulu/penggawa,Majistret Mahkamah dan 3 orang ex-officio.
- · Memanggil,merasmi,menangguh persidangan Dewan Undangan Negeri.
- · Member ucapan perasmian pembukaan Dewan Undangan Negeri.
- · Memperkenankan enakmen.
- · Member pengampunan ke atas pesalah di Mahkamah Syariah dan Awam atas nasihat Jemaah Pengampunan Negeri.
· Ahli Dewan Undangan Negeri(ADUN)
· Ialah anggota Dewan Undangan Negeri yang dipilih melalui pilihan raya. Akan memegang jawatan selama 5 tahun,kecuali jika Dewan Undangan Negeri dibubarkan lebih awal dari tempoh tersebut oleh Yang diPertuan Negeri atau Raja. Bilangan yang dipilih adalah berbeza antara satu negeri dengan negeri lain.
· Kriteria Pemilihan Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN)
- · Mestilah merupakan warganegara dan pemastautin negeri berkenaan.
- · Mestilah berumur tidak kurang dari 21 tahun.
- · Tidak memegang jawatan berpendapatan/
- · Tidak muflis.
- · Tidak gila atau berpenyakit.
· Perlucutan(mengosongkan kerusi ADUN)
- · Dilucutkan jika dihukum penjara lebih satu tahun dan didenda melebihi RM 2000.
- · Memperoleh pendapatan dari negara asing.
- · Didapati mempunyai dua hak kewarganegaraan dan keupayaan untuk mengundi di luar negara.
· Fungsi Ahli Dewan Undangan Negeri(ADUN)
- · Betanggungjawab secara kolektif terhadap Dewan Undangan Negeri semasa perbahasan terhadap usul diraja,usul tidak percaya dan perbahasan terhadap dasar-dasar am kerajaan.
- · Mewakili rakyat untuk menyuarakan pendapat dan berbincang secara terbuka
- · Mempertimbangkan jenis dan kebaikan perundangan yang dibawa kepada Dewan Undangan Negeri serta mencadangkan sebarang pindaan yang bersesuaian.
- · Memeriksa akaun awam untuk memastikan wang awam dibelanja mengikut kelulusan Parlimen dan mengikut kepentingan pembayar cukai.
- · Melindungi dan mempertingkatkan kepentingan yang terbaik untuk rakyat dan negeri.
- · Melantik Jawatankuasa Pilihan Sementara untuk tujuan siasatan sesuatu masalah berbangkit melalui perbicaraan awam dan laporan-laporan.
· Speaker DUN(Yang di-Pertuan Dewan Undangan Negeri)
· Dipilih daripada ahli Dewan Undangan Negeri atau ahli di luar Dewan Undangan Negeri.
· Merupakan pengerusi,pengendali,jurucakap Dewan Undangan Negeri.
· Memastikan ahli Dewan Undangan Negeri mengikut tatatertib dewan dan mengambil tindakan terhadap ahli yang engkar serta melarang ahli menghadiri persidangan.
· Tidak boleh memegang jawatan berpendapatan.
· Pembahagian Kuasa Perundangan
Ø Had Kuasa Undang-undang Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri
· Parlimen membuat undang-undang untuk semua Kerajaan Persekutuan manakala Dewan Undangan Negeri membuat undang-undang bagi seluruh negerinya.
· Undanng-undang negeri yang bertentangan dengan undang-undang Kerajaan Persekutuan hendaklah dibatalkan.
· Badan Perundangan Negeri boleh menggunakan undang-undang Kerajaan Persekutuan sebagai undang-undang negeri.
· Boleh menggubal undang-undang tentang perkara tercatat dalam Senarai Negeri dan Senarai Bersama.
· Boleh menggubal undang-undang yang tidak disenaraikan dalam Senarai Persekutuan,Senarai Negeri dan Senarai Bersama.
· Parlimen boleh membuat undang-undang untuk negeri:
-sekiranya Badan Perundangan Negeri meminta bantuan Parlimen.
-sekiranya 2 buah negeri atau lebih ingin mempunyai undang-undang yang sama.
Ø Hubungan Parlimen dengan Dewan Undangan Negeri Sabah dan Sarawak
· Kebanyakan undang-undang di negeri Sabah dan Sarawak melibatkan tanah.
· Parlimen tidak boleh meluluskan sebarang undang-undang tentang tanah dan kerajaan Tempatan tanpa persetujuan Badan Perundangan negeri Sabah dan Sarawak.
· Melalui kelulusan Dewan Undangan Negeri Sabah dan Sarawak,jumlah royalti dan cukai jualan tambahan boleh ditentukan oleh Kerajaan Negeri.
· Kerajaan Negeri juga boleh mengeluarkan lessen perjudian,hak warganegara kepada penduduk asing dan kawalan imigresen.
· Badan Perundangan Negeri boleh menggubal undang-undang tentang rancangan pembangunan khas bagi memajukan kawasan pendalaman.
Pilihan Raya
- · Ditubuhkan untuk memelihara , menyelia dan mengekalkan proses demokrasi negara melalui pilihan raya yang adil dan saksama.
- · Ia bebas daripada kawalan politik.
- · Diadakan setiap lima tahun selepas Parlimen dibubarkan leh Yang di-Pertuan Agong.
- · Pilihanraya adalah satu cara memilih wakil ke Dewan Rakyat dan Dewan Undangan Negeri melalui undi.
- · Ahli yang dipilih dalam Dewan Rakyat selepas memenangi pilihan raya tidak boleh menjadi Ahli Dewan Negara.
Ø Suruhanjaya Pilihan Raya(SPR)
- -mengandungi seorang Pengerusi dan 4 orang ahli
- -dilantik oleh Yang Dipertuan Agung
- -sebuah badan bebas
- -pentadbiran pilihanraya diketuai oleh Setiausaha Suruhanjaya Pilihan raya
- -Suruhanjaya Pilihan raya
- -bertanggung jawab terhadap:pendaftaran pengundi, penamaan calon, pengundian.
Ø Kriteria Anggota Suruhanjaya Pilihan Raya
· umur tak lebih 65 / 66 sekarang ,
· tak muflis ,
· tak pegang jawatan bergaji ,
· bukan ahli parlimen
Ø Kriteria Calon Pilihanraya
- berumur tidak kurang 21 tahun untuk Dewan Rakyat dan Dewan Undangan Negeri dan 30 tahun untuk Dewan Negara
- sempurna akal
- tidak muflis
- bukan pegawai kerajaan
- tidak dihukum penjara lebih daripada setahun atau denda lebih
daripada RM 2000.
- taat setia kepada negara
- tidak memperolehi kerakyatan negara lain
Ø Kriteria Pengundi Biasa dan Pengundi Pos
- Kelayakan mengundi mengikut Perkara 119 Perlembagaan Persekutuan
- warganegara yang mencapai umur 21 tahun
- bermastautin di kawasan
- mendaftar dalam daftar pengundi
- sempurna akal
- tidak menjalani hukuman penjara
- Pengundian boleh dijalankan melalui pos bagi;
- anggota pasukan keselamatan
- pegawai kerajaan yang bertugas diluar negara
- pelajar Malaysia yang menuntut diluar negara
- pegawai pilihanraya
Ø Cara membuat undi pos
· Pengundian pos ini akan diadakan lebih awal iaitu sebaik sahaja kertas undi di cetak dan mereka perlu mengemukakan kertas undi tersebut yang telah ditanda ke Pejabat Pegawai Pengurus selewat-selewatnya pada jam 5.00 petang pada hari mengundi.
· Jika sesuatu permohonan diluluskan,pegawai pengurus hendaklah mengeluarkan suatu kertas undi kepada pemohon.
Ø Pengundi Tidak Hadir
· Seorang tentera yang sedang berkhidmat seperti beroperasi di dalam hutan.
Ø Kehilangan Kelayakan Mengundi
· tak sempurna akal
· menjalani hukuman penjara
· telah dikenakan hukuman mati / penjara lebih 12 bulan
· telah menukar kewarganegaraan.
Ø Urusan Persempadanan Semua Bahagian Pilihan Raya dan Urusan Ulang Kaji.
· Memastikan urusan di atas diselesaikan dalam tempoh 8 bulan tidak melebihi 2 tahun dari tarikh pengumuman pilihan raya dibuat SPR.
· Mengemas kinin undang-undang peraturan dan prisip berkaitan pilihan raya dan persempadanan.
· Pembahagian kawasan pilihan raya ditentukan oleh jumlah penduduk dan keluasan kawasan pilihan raya.
· Persempadanan yang dibuat tidak memasuki sempadan negeri.
· Suruhanjaya Pilihan Raya perlu mengumumkan syor persempadanan dalam Warta Kerajaan dan akhbar ,serta menghantar laporan kepada Perdana Menteri.
Ø Urusan Perjalanan Pilihan Raya(Peranan dan Tanggungjawab SPR)
· Menyediakan peluang kepada pengundi.
· Menyediakan pusat pengundian yang mencukupi.
· Memastikan setiap pusat menampung tidak lebih 700 orang pengundi.
· Mengawal pusat mengundi agar proses pengundian berjalan lancer.
· Memastikan undi pos sampai kepada pegawai pengurus SPR sebelum pukul 5 petang pada hari pengundian.
· Memastikan proses pengiraan undi dijalankan dalam tempoh 2 jam.
· Memastikan keputusan pilihan raya dibuat dengan baik dan diumumkan dengan cepat.
· Menguatkuasakan peraturan.
· Memastikan dan mengawal agar pegawai yang dilantik menjalankan tugas dengan baik,sopan dan berkecuali.
Ø Pilihan Raya Kecil
· melibatkan kawasan parlimen dan DUN
· apabila – ahli hilang kelayakan/ meletakkan jawatan / meninggal dunia
· ADUN yang meletak jawatan tidak dibenarkan bertanding untuk tempoh 5 tahun.
· Seseorang calon ada masa sekurang-kurangnya 4 hari untuk menyediakan kertas pencalonan termasuk perkara lain yang diperlukan.
**moga dapat manfaat dari nota yang saya kongsikan..:)
